Mỗi năm, khi cơn gió chướng vừa trở ngọn thì bà con ở làng chế biến cá khô ven biển (ấp 1, thị trấn Gành Hào, huyện Đông Hải) lại tất bật cụ bị để bắt đầu một mùa vụ mới. Là một thị tứ ven biển sầm uất được hình thành từ khá sớm, Gành Hào được xem là miền đất lành mà dân “tứ xứ” chọn để sinh cơ lập nghiệp. Họ đến từ nhiều vùng miền khác nhau và mang theo biết bao kinh nghiệm trong sản xuất, kinh doanh, sinh hoạt…, trong đó có cả kinh nghiệm đánh bắt thủy hải sản và nhiều ngành nghề dịch vụ “ăn theo”; và có lẽ nghề làm cá khô cũng hình thành từ dạo ấy. Đến Gành Hào vào mùa hạn, đâu đâu du khách cũng có thể dễ dàng nhìn thấy những vỉ cá khô thơm mùi nắng mới. Song, đó chỉ là những hộ sản xuất nhỏ lẻ, tự phát theo thị trường và thời vụ. Riêng làng chế biến cá khô ở ấp 1 là cố hữu từ nhiều năm nay, với trên 100 hộ có kinh nghiệm lâu năm với nghề sản xuất cá khô truyền thống. Đặc sản cá khô Gành Hào được nhiều địa phương trong và ngoài tỉnh ưa chuộng vì ngon - bổ - rẻ. Nghề chế biến cá khô đã góp phần giải quyết việc làm cho nhiều lao động. Ảnh: B.T Để có được cá khô thành phẩm phải trải qua rất nhiều công đoạn, từ khâu tuyển chọn cá đồng cỡ, đồng loại; đánh vảy, rửa sạch; đến xẻ, lấy xương (hoặc để nguyên), rồi ướp tiêu, đường hay ướp muối… tùy theo đặc tính của từng loại; và cuối cùng là công đoạn phơi sấy. Công đoạn này giữ vai trò vô cùng quan trọng trong việc quyết định chất lượng của cá khô thành phẩm, nếu gặp nắng tốt, phơi đặng nắng thì khi thưởng thức vị cá khô sẽ rất ngon, ngọt và thơm; còn ngược lại thì vị cá khô sẽ có mùi ngay ngáy rất khó chịu. Nằm nép mình sau đê biển ầm ào sóng vỗ, làng chế biến cá khô vẫn hối hả cho những mùa vụ mới. Nếu may mắn đến đây vào lúc bà con đang vào mùa, du khách sẽ “no mắt” trước những bàn tay điêu luyện để rồi ngỡ ngàng, thán phục trước sự tài hoa của bà con quê biển. Tùy theo từng loại cá, họ sẽ có những cách xẻ khác nhau. Và theo họ, để có được những thương phẩm chinh phục thị trường, thì sản phẩm làm ra phải chú trọng vào chất lượng và tính thẩm mỹ. Nếu không ngần ngại, mời du khách hãy từ từ nhâm nhi từng loại cá khô nướng chấm nước mắm me ngon tuyệt hảo tại chỗ, để rồi nhớ mãi cái vị mặn mòi của biển, của làng chế biến cá khô và những con người chân chất nơi quê biển Gành Hào. Mai Khôi Báo Bạc Liêu
